Número/s: 224
Liceo Franciscano
O Belén de san Francisco en Greccio: notas históricas e actualidade
Carbajo Núñez, Martín; OFM
Referencias/Bibliografía
Resumo: Este artigo responde á celebración do oitavo centenario da escenificación da Natividade que Francisco de Asís realizou en Greccio, o ano 1223. Adóitase considerar que ese evento impulsou a tradición ?do fermoso signo do pesebre? e o ?clima espiritual que rodea o Nadal?. Ademais de ofrecer algunhas notas históricas sobre aquela celebración, o artigo pona en relación con varios temas da tradición teolóxica franciscana e reflexiona sobre a súa relevancia na sociedade actual.
Palabras chave: Francisco de Asís, Franciscanos, Regra bulada, Belén, Nadal.
Abstract: This article is intended as a contribution to the celebration of the eighth centenary of Francis of Assisi?s Nativity scene in Greccio, in 1223. It is generally considered that this celebration gave rise to «the enchanting image of the Christmas crèche» and to the «intense spiritual atmosphere that surrounds Christmas». In addition to offering some historical notes, this article relates it to various themes of the Franciscan theological tradition and reflects on its relevance for today?s society
Keywords: Francis of Assisi, Franciscans, Greccio, Nativity scene, Christmas
? BIBLIOGRAFÍA.
ACCROCCA, Felice. Francesco fratello e maestro. Padova: Messaggero, 2012.
ALBERZONI, Maria Pia et al. Il perdono di Assisi e le indulgenze plenarie: atti dell?Incontro di studio in occasione dell?VIII centenario dell?Indulgenza della Porziuncola (1216-2016): S. Maria degli Angeli, 15-16 luglio 2016. Spoleto: Fondazione CISAM, 2017
BARTH, Karl. Carta a los Romanos. Madrid: BAC, 2002. BEKLINER, Nicholas R. The origins of the crèche. En: Gazette des beaux Arts 30/2 (1946) 249-278.
BIEITO XVI. Audiencia xeral (23.12.2009). En: Insegnamenti di Benedetto XVI, V/2 (2009) 785. Cidade do Vaticano: LEV, 2010 [consulta: 02.06.2024]. Disponible en: https://goo.su/tNBsi
--, Homilía da Misa de Noiteboa (24.12.2011). En: Insegnamenti di Benedetto XVI, VII/2 (2011) 960. Cidade do Vaticano: LEV, 2012 [consulta: 2.06.2025]. Disponible en: https://goo.su/NZWis
--, Meditación durante a XII asemblea do sínodo dos bispos (6.10.2008). En: Ecclesia 3436 (2008) 26.
BRUFANI, Stefano, (ed.). Il Perdono d?Assisi. Storia agiografia erudizione. Spoleto: Fondazione CISAM, 2016.
BOAVENTURA. Lenda maior [LM], 10,7. En: Guerra Xosé Antonio, (ed.). San Francisco de Asís. Escritos, biografías, documentos de la época. Madrid: BAC, 2013, 396-510.
BOFF, Leonardo. San Francisco de Asís: ternura y vigor. Santander: Sal Terrae, 1982.
CACCIOTTI ,Alvaro, (ed.). Il Natale di Francesco a Greccio. Milano: Ed. Biblioteca Francescana, 2022.
CARBAJO-NÚÑEZ, Martín. Celebrando la vida: La Regla y Greccio (1223-2023. Vitoria-Gasteiz: Arantzazu, 2023.
--, Duns Scoto e il dialogo oggi. En: Studi ecumenici 27/4 (2009) 445-476.
CLARA DE ASÍS. Carta I a Santa Inés de Praga [1CtaCl], n. 19-22. En: Omaechevarria I., ed., Escritos de Santa Clara y documentos complementarios. Madrid: BAC, 2004 (5ª imp.), 376-401.
--, Carta IV a Santa Inés de Praga [4CtaCl], n. 18-23. En: Omaechevarria I., ed., Escritos de Santa Clara y documentos complementarios. Madrid: BAC, 2004 (5ª imp.), 376-401.
--, Regra [RCl], n. 2,24. En: Omaechevarria I., ed., Escritos de Santa Clara y documentos complementarios. Madrid: BAC, 2004 (5ª imp.), 264-270.
--, Testamento [TestCl] 45. En: Omaechevarria I., ed., Escritos de Santa Clara y documentos complementarios. Madrid: BAC, 2004 (5ª imp.), 342-344.
CONCILIO VATICANO II. Constitución pastoral Gaudium et spes (07.12.1965), [GS] 22. En: AAS 58 (1966) 1025-1120.
DORIVAL, Gilles y BOYER, Jean Paul, (ed.). La Nativité et le temps de Noël. Antiquité et Moyen Age. Aix-en-Provence: Provence UP, 2003.
FRANCISCO, PAPA. Admirabile signum. Carta apostólica (1.12.2019), [AdS], 1. En: AAS 111/12 (6.12.2019) 1839-1848.
--, Fratelli tutti. Carta encíclica (3.10.2020), [FT], 4. Cidade do Vaticano: LEV, 2020.
--, Gaudete et Exsultate. Exhortación apostólica (19.03.2018), [GE], n. 16. En: AAS 110 (2018) 1111-1161.
FRANCISCO DE ASÍS. Admonicións [Adm], 1,16-18. En: GUERRA, Xosé Antonio, (ed.). San Francisco de Asís. Escritos, biografías, documentos de la época. Madrid: BAC, 2013, 355-403.
--, Cántico do irmán Sol [Cant]. En: GUERRA, Xosé Antonio, (ed.). San Francisco de Asís. Escritos, biografías, documentos de la época. Madrid: BAC, 2013, 205-222.
--, Carta a todos os fieis, segunda redacción [2CtaF], 5. En: RODRÍGUEZ HERRERA, I. y ORTEGA CARMONA, A. (eds.). Los escritos de Francisco de Asís. Murcia: Espigas, 2003, 237-272.
--, Carta a toda a Orde [CtaO], 27. En: GUERRA, Xosé Antonio, (ed.). San Francisco de Asís. Escritos, biografías, documentos de la época. Madrid: BAC, 2013, 292-331.
--, Oficio da Paixón do Señor [OFP], 15,7. En: RODRÍGUEZ HERRERA, I. y ORTEGA CARMONA, A. (eds.). Los escritos de Francisco de Asís. Murcia: Espigas, 2003, 138-172.
--, Testamento [Test], 23. En: Guerra J.A. (ed.). San Francisco de Asís. Escritos, biografías, documentos de la época. Madrid: BAC, 2013 (4ª imp.), 635-684.
FRUGONI, Chiara. Analisi delle singole scene. En: ZANARDI, Bruno, ZERI, Federico y FRUGONI ,Chiara. Il cantiere di Giotto. Le storie di S. Francesco ad Assisi. Milan: Skira, 1996.
GRISAR, Hartmann. Antiche basiliche di Roma imitanti i santuari di Gerusalemme e Betlemme. En: Analecta Romana, 1899, 577-594.
HALSBERGHE, Gaston H. The cult of Sol Invictus. Leiden: Brill, 1972.
HONORIUS III. Bula Quia populares tumultus (3.12.1224). En: Bullarium Franciscanum I, 20.
HULST, Cesario van. Natale. En: Caroli Ernesto (ed.) Dizionario Francescano. Spiritualitá. Padova: Messaggero, 1995, 1216-1218.
IGLESIA CATÓLICA. Catecismo da Igrexa Católica, [CCC], n. 1213. Cidade do Vaticano: LEV, 1997.
IULIANUS SPIRENSIS. Vita S. Francisci. En: AA.VV. Legendae S. Francisci Assisiensis saeculis XIII et XIV conscriptae. Quaracchi: Ad Claras Aquas 1926- 1941, Fasc. IV, 360-361.
JACOBO DE VITRI. Historia de Oriente [HO], 960. En: Guerra Xosé Antonio, (ed.). San Francisco de Asís. Escritos, biografías, documentos de la época. Madrid: BAC, 2013, 958-961.
KAPRO?, Mariusz Adam. ¿Cómo celebró San Francisco la Navidad en 1223? 800 años después de la Navidad de Greccio. En: Yachay 40/77 (2023) 18.
LEHMANN, Leonard. El «Salmo Navideño» de san Francisco (OfP 15). En: Selecciones de Franciscanismo [SelFran], XX/59 (1991).
MÉHU, Didier. L?évidement de l?image ou la figuration de l?invisible corps du Christ (IXe ?XIe siècle). En: Images Re-vues 11 (2013) [consulta: 2.06.2025]. Disponible en: https://goo.su/zVUY8gs
PALAZZO Éric. Liturgie et société au Moyen Age. Paris: Aubier, 2000.
PRINZIVALLI, Emanuela - Fiorelli Lorenzina. Alcune riflessioni sulla «Vita s. Francisci» di Giuliano da Spira. En: Hagiographica 3 (1996) 137-162.
POTTHAST, August. Regesta pontificum Romanorum. Lyon: De Decker, 1874.
PUMA, Giulia. Les nativités italiennes (1250-1450). Rome: Publications de l?École française de Rome, 2019, [consulta: 2.06.2025]. Disponible en: https:// books.openedition.org/efr/39047.
RADI, Luciano. Francesco e il Sultano. Assisi: Citadella Editrice, 2006.
RODRÍGUEZ HERRERA, I. y ORTEGA CARMONA, A. Los escritos de San Francisco de Asís. Murcia: Espigas, 2003.
ROSENTHAL, Erwin. The Crib of Greccio and the Franciscan Realism. En: Art Bulletin 36/1 (1954) 57-60.
RUIZ DE LA PEÑA, Juan Luis. Una fe que crea cultura. Madrid: Caparrós, 1997. SENSI, Mario. Il perdono di Assisi. Assisi: Porziuncola, 2002.
THODE, Henri. Franz von Assisi und die Anfänge der Kunst der Renaissance in Italien, vol. I. Berlin: Grote, 1885.
TODISCO, Orlando. La libertà fondamento della verità. Ermeneutica francescana del pensare occidentale. Padova: Messaggero, 2008.
TOMÁS DE CELANO. La nueva vida de Francisco de Asís. ¡Un hallazgo! Vitoria-Gasteiz: Arantzazu, 2015, nn. 63-69.
--, Lenda dos tres compañeiros [3Comp] 13. En: Guerra J.A. (ed.). San Francisco de Asís. Escritos, biografías, documentos de la época. Madrid: BAC, 2013 (4ª imp.), 537-578.
--, Tratado dos milagres 3,19. En: Guerra Xosé Antonio, (ed.). San Francisco de Asís. Escritos, biografías, documentos de la época. Madrid: BAC, 2013 (4ª imp.), 360-376.
--, Vida primeira. En: Guerra, José Antonio (ed.). San Francisco de Asís. Escritos, biografías, documentos de la época, Madrid: BAC, 2013,135-228.
--, Vida segunda. En: Guerra, José Antonio (ed.). San Francisco de Asís. Escritos, biografías, documentos de la época, Madrid: BAC, 2013, 231-359.
XOÁN PAULO II, PAPA. Mensaxe desde Greccio (2.01.1983), n. 3. En: Selecciones de Franciscanismo, 12/34 (1983) 143-158.
YOUNG, Karl. The Drama of the Mediaeval Church, Vol. II. Oxford: Clarendon Press, 1933, 50-51.